T.C.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Yargıtay 3. Ceza Dairesi
Bölüm : 3. Kısım Yüksek Başkanlığına Tebliğname No : 2023/33548
Zamanaşımı Yakın, Tutuklu, Duruşma Talepli,Temyiz İsteminin Reddi,Milletvekili
Mahkemesi : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi
Karar Tarihi ve No :28/12/2022 gün ve 2022/1270 E. 2022/1463 K.
Sanık : 1-Mehmet Osman Kavala, 2-Ali Hakan Altınay, 3-Mine Özerden, 4-Yiğit Ali Ekmekci,5-Çiğdem Mater Utku,
6-Şerafettin Can Atalay, 7-Tayfun Kahraman, 8-Ayşe Mücella Yapıcı
Katılan : T.C. Cumhurbaşkanlığı/ İstanbul Muhakemat (Hazine) Müdürlüğü
İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Mehmet Faik Kasapoğlu
Suç : Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifesini yapmasını engellemeye teşebbüs etme, Devletin saklı kalması gerekenbilgilerini siyasal yahut askeri casuslukamacıyla temin etme, sayı ve nitelik bakımından vahim olan silah yahut mermilerin satın alınması taşınması bulundurulması, Taammüden yaralama,kemik kırığına neden olacak halde taammüden yaralama, silahla birden fazla kişi ile birlikte konutta geceleyin yağma, tehlikeli hususları müsaadesiz olarak bulundurma yahut el değiştirme, Kamu malına, İbadethanelere ve mezarlıklara ziyan verme, Mala ziyan verme, 2863 sayılı yasaya muhalefet
Suç Tarihi : 2013 yılı
Uygulama : Mehmet Osman Kavala hakkında;
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifesini yapmasınıengellemeye teşebbüs etme cürmünden, TCK’nın312/1, 3713 sayılı Kanun’un 5/1, TCK 53, 58/9, 63.maddelerince AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET mahpus,hak yoksunluğu, mükerrirlere mahsus infaz rejimininuygulanması,
– Siyasal ve askeri casusluksuçundan, CMK 223/2-emaddeleri uyarınca BERAAT,
Diğer tüm hatalardan, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini
ortadan kaldırmaya yahut vazifesini yapmasınıengellemeye teşebbüs cürmünün cebir ve şiddet ögesi olduğundan bahisle KARAR KURULMASINA YER OLMADIĞI,
Sanıklar Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Yiğit Ali Ekmekci, Çiğdem Mater Utku, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Ayşe MücellaYapıcı hakkında;
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut göreviniyapmasını engellemeye teşebbüsetme hatasından, TCK’nın 312/1, 3713 sayılı Kanun’un 5/1, TCK 39, 53, 58/9, 63.maddelerince 18’er yıl mahpus, hak yoksunluğu, mükerrir infazı,
Diğer tüm kabahatlerden, TürkiyeCumhuriyeti Hükümetini ortadankaldırmaya yahut göreviniyapmasını engellemeye teşebbüs cürmünün cebir ve şiddet ögesi olduğundan bahisle KARAR KURULMASINA YER OLMADIĞI,
Dair İstanbul 13.Ağır Ceza Mahkemesinin 25/04/2022 tarih, 2021/178 (E) 2022/178 (K) sayılı kararına yönelik İstinaf Talebinin; Katılanlar Mehmet Faik Kasapoğlu, İstanbul Vilayet Emniyet Müdürlüğüve Cumhurbaşkanlığı/ İstanbul Muhakemat(hazine) Müdürlüğü vekillerinin istemlerinin CMK’nın 279/1-bmaddesi uyarınca REDDİ, İstanbulİl Emniyet Müdürlüğüvekilinin kamu malına ziyan verme cürmüne ilişkinTEMYİZ İSTEMİNİN REDDİ, sanık müdafilerinin istemleri ise ESASTAN RED
Tebliğ Tarihi : Ayşe Mücella Yapıcıve müdafi 30/12/2022, 03/01/2023
Şerafettin Can Atalay ve müdafi 30/12/2022, 03/01/2023 Tayfun Kahraman ve müdafileri 30/12/2022, 03/01/2023 Yiğit Ali Ekmekci müdafi 03/01/2023
Mehmet Osman Kavala ve müdafi 29/12/2022, 03/01/2023Ali Hakan Altınay ve müdafi 30/12/2022, 03/01/2023Çiğdem Mater Utku ve müdafi 30/12/2022, 03/01/2023 Mine Özerden ve müdafi 30/12/2022, 16/01/2023
T.C. Cumhurbaşkanlığı/ İstanbul Muhakemat (hazine) Müdürlüğü vekili 02/01/2023
İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü vekili 02/01/2023,08/03/2023 (ek karar tebliğ)
Mehmet Faik Kasapoğluvekili 02/01/2023
Temyiz Eden ve Tarihi : Sanıklar Ayşe Mücella Yapan,Şerafettin Can Atalayve Tayfun Kahraman müdafileri 16/01/2023, 26/05/2023
Sanık Yiğit Ali Ekmekcimüdafi 10/01/2023
Sanık MehmetOsman Kavala müdafi18-19-20/01/2023 Sanık Ali Hakan Altınay müdafi 16/01/2023
Sanık Çiğdem Mater Utku müdafi 16/01/2023 Sanık Mine Özerden müdafi13-22/01/2023
Katılan T.C. Cumhurbaşkanlığı/ İstanbul Muhakemat (hazine) Müdürlüğü vekili 29/12/2022 Katılanİstanbul Vilayet EmniyetMüdürlüğü vekili 03/01/2023(asıl karar), 08/03/2023 (03/03/2023 tarihli Ek KararTemyizi)
Katılan MehmetFaik Kasapoğlu vekili10/01/2023
Yukarıda özet bilgileri yazılıdosya incelendi.
5271 sayılı CMK’nın298. hususu uyarıncatemyiz isteminin reddi sebeplerinin bulunmadığı ile CMK’nın 288., 289. ve 294/2. maddelerigözetilmek suretiyle yapılanincelemede;
GENEL BİLGİ
Dosya, kamuoyunda Seyahat Parkı Olayları olarak bilinen ve Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında yapılması düşünülen Taksim Topçu Kışlasına karşı durmak için sivil direniş olarak başlatıldıktan sonra ülke çapına yayılan, 78 vilayette 746 kanunsuz şov ile bu ortada 280 iş yeri, 259 özel araç, 103 polis otosu, 1 konut, 1 polis merkezi, 5 kamu binası, 12 parti binası, çok sayıda MOBESE kamerası, sinyalizasyon sistemi, aydınlatma direği, toplu taşıma araçları,otobüs durağı, reklam panosu, trafik levhası, park ve peyzaj düzenlemesi, çöp konteynerleri ve polis noktasına ziyan verildiği, keza biri emniyet vazifelisi toplam 5 ( aktüel açık kaynaklara nazaran 2’si emniyet vazifelisi toplam 10 ) kişinin hayatını yitirerek binlercesinin yaralanmasıyla sonuçlanan kitlesel şiddet olaylarını bahis alan, başta Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut misyonunu yapmasını engellemeye teşebbüs etme cürmü yanında sair hatalardan yargılanan ( 8 ) sanıkla ilgili dava belgesi olup;
Dosya kapsamında 25 mağdur, 660 müşteki ve 91 katılanın bulunduğu, yargılama evresinde ki birleştirme ve tefrik kararlarını müteakip İstanbul 13.Ağır Ceza Mahkemesinin 2021/178 (E), 2022/178 (K) sayılı 25/04/2022 tarihinde verilen ( 616 sayfa ) gerekçeli karar ve eklerinden oluştuğu,
Beraat ya da karar kurmaya yer olmadığı kararları verilirken başka cürümler yanında Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifesini yapmasını engellemeye teşebbüs etme kabahatinden mahkumiyet kararları verildiği, sanık müdafileri ile katılanların istinafı üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3.Ceza Dairesinin 28/12/2022 gün ve 2022/1270 temel, 2022/1463 karar sayılı kararı ile İstinaf Taleplerinin CMK 279/1-b hususu uyarınca REDDİ ile TEMELDEN REDDE dair ( 12 ) sahifeden ibaretgerekçeli kararın yazıldığı,
Sanıklar müdafileri ile kimi katılanlarca temyiz yasa yoluna müracaat ardından Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesinin gerekçeli kararı ve temyiz dilekçelerini havi ( toplam 22çuval halinde 221 klasör ) incelemeye teslim edildiği,
İzlenmiştir.
TEMYİZ NEDENLERİ
Cumhurbaşkanlığı/ Hazine vekili; Kamu malına ziyan verme hatasından, sanıklar Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Yiğit Ali Ekmekci, Çiğdem Mater Utku, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Ayşe Mücella Yapan haklarında ‘hüküm kurulmasına yer olmadığı’ kararı verilmesinin hukuka ters olduğu,
İstanbul EmniyetMüdürlüğü vekili; ( asıl ve ek kararların temyizinde misal sözlerle ) Katılma talepleri bulunduğu halde kabahatten direkt ziyan görülmediğinden bahisle kamu malına ziyan verme kabahatinden istinaf istemlerinin reddedildiği, yargılaması yapılan tüm fiillerden doğrudanzarar gördükleri ile tüm sanıklaryönünden kararı temyiz ettiklerini, sanıkların cezalandırılmasıyla yargılama masrafı ve vekalet fiyatının sanıklarayüklenmesini,
Mehmet Faik Kasapoğlu vekili; Sanık Mehmet Osman Kavala hakkında siyasal ve askeri casusluksuçundan beraat kararı verilmesinin hukuka karşıt olduğu,sanıkların yönlendirmesiyle Adana vilayetinde aksiyona geçen göstericilerin yöneticisi olduklarıapartmanın bariyerine ziyan verdikleri sabit olduğu halde karar kurulmasına yer olmadığı kararı verilmesinin ve lehlerine vekalet fiyatına hükmedilmemesinin hukuka alışılmamış olduğu,
Sanıklar Ayşe Mücella Yapan,Şerafettin Can Atalay ve Tayfun Kahraman müdafileri; kararın adap ve yasaya karşıt olduğu, öncelikle davanın reddi gerektiği aksi halde beraat kararı verilmesi için bozulması gerektiği, belgenin gereğince incelenmediği, gerek birinci derece gerekse istinaf kararının gerekçesiz olduğu, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesinin ihlal edildiği, kabahatin ögelerinden cebir ve şiddet ögesinin bulunmadığı, irtibatın tespiti ve teknik takip üzere hukuka alışılmamış kanıtların karara temel alındığı,iletişimin tespiti ve teknik takip kararlarını vermiş olan yargıçların daha sonra silahlı örgüt üyesi olduklarının anlaşıldığından kanıt olarak değerlendirilemeyeceği, İstanbul 33.Asliye Ceza Mahkemesinin 29/04/2015 gün ve 2014/88 temel, 2015/145 karar sayılı ilamıyla birebir fiillerden beraat kararı verilen sanık Ayşe Mücella Yapan hakkında ki kararın temyiz edilmeksizin katılaştığı, münasebetiyle non bis in idem prensibi yeterince davanın reddi gerektiği ( sadece 08/07/2013 tarihli kanuna muhalif yürüyüş aksiyonunu husus edindiği ), sanık Tayfun Kahraman hakkında ise iki defa kovuşturmaya yer olmadığıkararının verildiğinden CMK’nın 223/7 unsuru yeterince davanın reddi gerektiği, sonuç prestijiyle her üç sanık hakkında ki davaların reddinin icap ettiği, birleştirmeyi müteakip verilenayırma kararının hukukaaykırı olduğu,
Sanık Şerafettin Can Atalay‘ın 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Milletvekili Genel Seçimlerinde Hatay Milletvekili olarak seçildiği, Anayasa’nın ilgili kararları uyarıncadokunulmazlığı bulunduğundan davada durma kararı verilerek çabucak tahliye edilmesinin gerektiği,
Sanıklar Ali Hakan Altınay,Mine Özerden, Yiğit Ali Ekmekci, Çiğdem Mater Utku müdafi/leri; kararın yöntem ve yasaya alışılmamış olup suçun/ cürümlerin yasal ögelerinin ve kâfi ve somut kanıtların bulunmadığı, hukuka alışılmamış delillereistinaden karar kurulduğu, tarafsızlığından kuşku duyulanhakimin karara iştirak ettiği,birleştirme kararı verilmesinin yanlış olduğu, evrakın gereğince incelenmediği üzere kanıtların gereği üzere tartışılmadığı, istinaf incelemesini müteakip verilen bozma kararının gereğininyapılmadığı, kararın gerekçesiz olduğu, teşdit uygulamasının kusurlu olduğu,
Mine Özerden müdafi ayrıca; bir kısımsuçlarda karar kurulmasına yer olmadığı kararıverilmesinin tarza alışılmamış olup beraat kararı verilmesinin gerektiği,
Sanık Mehmet Osman Kavala müdafileri; Kararın yordam ve yasaya ters olduğu, suçun/suçların yasal ögelerinin bulunmadığı, evrelerde ki kararların gerekçesiz olduğu,hukuka muhalif kanıtlara istinaden karar kurulduğu, birleştirme ve ayırma kararlarının yanlış olduğu, belgenin gereğince incelenmediği üzere eksik inceleme ile karar verildiği, kanıtların tartışılmadığı, adil yargılanma ve doğal hakim prensiplerinin ihlal edildiği, hakiminreddi taleplerinin reddedilerek davaya bakıldığı, istinafaşamasında verilen bozma gereğinin
yapılmadığı, mağdur, müşteki ya da müdahil olamayacak bir çok kişi ve kurumun bu kapsamda değerlendirilmesinin yanlışlı olduğu,
Sebepleriyle kararların bozulması gerektiğini bildirmişlerdir.
1-) İstanbulEmniyet Müdürlüğü vekilininkamu malına ziyan verme kabahati haricinde ki tüm suçlardantemyiz isteminin reddine yönelikbaşvurusunun incelenmesi;
Suçların niteliği prestijiyle kabahatten direkt doğruyazarar görülmediği ve davaya katılmasına yasal imkan bulunmadığı, dolayısıyla İstanbul Emniyet Müdürlüğü vekilinin kararı temyize hak ve yetkisi olmadığından, talebin CMK.nın 298 ve 302. unsuru uyarınca REDDİ ile temyiz isteminin reddine dair ek kararın ONANMASI,
2-) Katılan Mehmet Faik Kasapoğlu vekillerinin tüm müracaatları ile sanık Mine Özerden müdafinin ‘basit mala ziyan verme’ suçunailişkin itirazlarının incelenmesi;
Terör saikiyle işlenip üst hadden ceza tayininde dahi ceza müddeti (5 yılı) aşmayan kolay mala ziyan verme hatasında, Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesinin temyiz yasa yoluna tabi olduğuna işaretinin, bu hakkı vermeyeceği değerlendirmesiyle yapılan incelemede;
Katılan vekillerinin, sanık Mehmet Osman Kavala’nın siyasalve askeri casusluksuçundan REDDE, TCK’nın 151/1 unsurunda yazılı kolay mala ziyan verme cürmü ile sanık müdafinin kolay mala ziyan verme hatalarından ASILDAN REDDE dair kararlara yönelikistemleri, casusluk kabahatinin niteliği prestijiyle hatadan direkt doğruya ziyan görülmediği ve davaya katılmasına imkan bulunmadığı üzere Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesinin hükümtürüne nazaran CMK’nın279/1-b unsuru uyarınca istinaf müracaatının reddine dair kararlar itiraza tabi olduğundan; keza mala ziyan verme cürmünün niteliği ilekanunlarda öngörülen azami ceza mühleti nazara alındığında; kararların temyizi mümkün bulunmadığından temyiz istemlerinin REDDİ,
3-) Cumhurbaşkanlığı/ Hazine vekilinin ( A. Hakan Altınay, Mine Özerden, Y. Ali Ekmekci, Çiğdem Mater Utku, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve A. Mücella Yapan ile sınırlı) ve İstanbul Emniyet Müdürlüğü vekilinin tüm kamu malına ziyan verme hatalarında verilen kararlara; Mine Özerden müdafinin karar kurulmasına yer olmadığı kararlarına, sanıklar müdafilerinin mahkumiyet kararlarına yönelik müracaatlarının incelenmesi dört ana bölümdenoluşmaktadır;
Birinci Kısımda;Milletvekili seçilen sanık Şerafettin Can Atalay bakımından, Anayasamızın 83. hususu kapsamında Yasama dokunulmazlığı,
İkinci Kısımda;Hükmün dayandığı yasal mevzuat ve yargıtay içtihatları, türel değerlendirme
Üçüncü Kısımda;Atılı cürümler bakımından alt başlık niteliğitaşımakta olan OCCUPY/OTPOR-CANVAS faaliyetleri, Açık Toplum Vakfı, Anadolu Kültür A.Ş, Taksim dayanışma, Forum Uyum faaliyetleri ile seyahat olaylarındaki rolleri, Seyahat aksiyonlarına lojistik dayanak faaliyetleri, Finansman faaliyetleri, Türkiye’ye gaz ambargosuna ilişkinfaaliyetler, Türkiye’yi Memleketler arası Alanda Güç DurumdaBırakmak İçin Yapılan aksiyonlar,
Dördüncü Kısımda; İddianame, savunma, kanıtlar kapsamında genel kıymetlendirme İrdelenmiştir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Öncelikle 14.06.2023 tarihli TBMM 28. Periyot Milletvekili Genel Seçiminde, temyiz incelemesine bahis olan ve hakkında mahkumiyet kararı kurulan sanık Şerafettin Can Atalay’ın HatayMilletvekili olarak seçilmesi nedenleriyle, yargılamaya bahis hareketlerinin yasama dokunulmazlığı kapsamında kıymetlendirilmesi ve Anayasanın 83. unsuru delaletiyle CMK’nın 223/8 unsurları yeterince hakkında durma kararı verilip verilmeyeceğini irdelemek gerekmiştir.
Bu konuda emsal teşkil eden Yargıtay (Kapatılan) 16.Ceza Dairesinin 17.09.2019 tarihli ve 2018/7107, 2019/5300 E/K ve tıpkı Dairenin 20.09.2018 tarihli ve 2018/2088, 2018/2728 E/K sayılı ilamlarında zikredildiği üzere, özetle;
“…Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 83. unsurunun ikinci fıkrasında “Seçimden evvel yahut sonra bir cürüm işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden evvel soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü hususundaki durumlar bu kararın dışındadır. Lakin, bu halde yetkili makam, durumu çabucak ve direkt doğruyaTürkiye Büyük Millet Meclisine bildirmekzorundadır” denilmek suretiylemilletvekillerine rölatif ve süreksiz bir dokunulmazlık sağlanmıştır. Yasama dokunulmazlığı, sorumsuzluktan farklı olarak, yasama çalışmaları dışındaki fiillerden ötürü milletvekillerine göreceli ve süreksiz nitelikte bir müdafaa sağlar.
Buradaki müdafaa karşımıza iki formda ortaya çıkmaktadır; birincisi muhakeme manisi, oburu ise infaz engelidir. Bu formda milletvekillerinin keyfi ve temelsiz ceza kovuşturmalarından ve tutuklamalardan korumak suretiylevazife yapmaktan alıkonulmaması sağlanmıştır.
Hak ve özgürlüklerin berbata kullanılması yasağına, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının
14., Avrupa İnsan Hakları Kontratının ise 17. unsurlarında yer verilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 14/1. hususunda “Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanandemokratik, laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayanfaaliyetler biçiminde kullanılamaz” biçiminde temel unsur belirlendikten sonra, bilakis davranışlara ait müeyyidelere mevzuatta yer verilmiştir. Nitekim, seçimden evvel bu husus kapsamında kabahat işleyen milletvekili, Türkiye Cumhuriyeti Anayasanın 83/2 unsurunda öngörülen yasama dokunulmazlığından yararlanamayacaktır. Kanunkoyucu, hangi suçlarınbu husus kapsamında olduğunutahdidi olarak saymamıştır. Kapsamı belirleme vazifesi uygulayıcıya aittir. Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak, Anayasal sisteme ve bu tertibin işleyişine karşı kabahatlerin bu kapsamda kaldığında kuşku yoktur.
Soruşturmasına seçimden evvel başlanan ağır cezayı gerektiren bir kabahat varsa ve isnat edilen bu hata Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 14. hususu kapsamında yer alıyorsa, yasama dokunulmazlığının istisnasısöz konusu olur. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 14. hususunda, tahdidi nitelikte direkt hata tiplerinden bahsedilmeyerek yalnızca kabahatlerin kapsamı belirlenmiştir. Belirlenen bu kapsama nazaran “Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı” ve “Devlete yahut bireylere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini yahut Anayasada belirtilenden daha geniş biçimde sınırlandırılmasını” amaçlayan ve barındıran hatalar bu kapsamda yer alır. Nihayet, Anayasanın 14. hususunda yer alan “kötüye kullanma” kavramı kapsamında değerlendirilebilecek olan aksiyonlar de “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğünü bozmak”,“İnsan haklarına dayanandemokratik ve laik Cumhuriyeti ortadankaldırmayı amaçlayan faaliyetlerde bulunmak”, “Devletin yahut bireylerin, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini yahut Anayasadabelirtilenden daha geniş formda sonlandırılmasını amaçlayanbir faaliyette bulunma”olarak sayılabilir. Buna nazaran, soruşturmaya yahut kovuşturmaya husus olan suça ait eyleminsöz konusu amaçlardoğrultusunda işlenip işlenmediği, bu emelleri kapsayan çeşitte olup olmadığı tespit edilmelidir. 5237 sayılıTCK’nın 302 ila 308. hususlarında “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar” ile 309 ila
316. unsurlarında “Anayasal Tertibe ve Bu Düzeninİşleyişine Karşı Suçlar”ın Türkiye Cumhuriyeti Anayasanın 14. hususu kapsamında kıymetlendirilmesi gereken cürümler ortasında yer aldıklarında kuşku yoktur.
Söz konusu kabahatlerden ötürü milletvekili hakkında seçilmeden evvel başlayan muhakeme süreçlerine seçimdensonra da devam edilebilir.”
Yönünde kıymetlendirme ve uygulama bulunduğu izlenmiş;
Somut olayda da, 2013 yılında işlediği hata nedeniyle soruşturma ve kovuşturmaya milletvekili seçilmesinden çok evvel başlandığı, mahkumiyetine temel sevk ve uygulama hususlarının TCK’nın 312. unsuru kapsamında kalan suça ait olduğu anlaşıldığından, sanık müdafilerinin 26/05/2023 tarihli dilekçelerinde bildirdiği müvekkilleri hakkında DURMA kararı verilmesinin gerektiği niyetine iştirak edilememiştir.
İKİNCİ BÖLÜM
Yasal Mevzuat
Anayasamızın Başlangıç kısmında;
Madde 1 – Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Madde 2 – Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, ulusal dayanışma ve adalet anlayışı içinde,insan haklarına saygılı,Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel unsurlara dayanan,demokratik, laik ve toplumsal bir hukuk Devletidir.
Madde 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bir bütündür. Lisanı Türkçedir. Bayrağı, hali kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Millî marşı “İstiklalMarşı”dır. Başşehri Ankara’dır.
Madde 4- Anayasanın 1. hususundaki Devletin halinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki karar ile, 2. hususundaki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3. hususu kararları değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
5237 sayılı Kanunun AnayasalDüzene ve bu tertibin işleyişine ait cürümler kısmında”Hükûmete karşı suç”
Madde 312- (1) Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ortadan kaldırmaya yahut vazifelerini yapmasınıkısmen yahut tamamenengellemeye teşebbüs eden kimseye ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasıverilir.
(2) Bu hatanın işlenmesi sırasında öbür kabahatlerin işlenmesi halinde, ayrıyeten bu cürümlerden ötürü ilgili kararlara nazaran cezaya hükmolunur.
Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu
Madde 147 – Türkiye Cumhuriyeti İcra Vekilleri Heyetini cebren iskat yahut görev görmekten cebren menedenlerle bunları teşvik eyliyenlere ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezası hükmolunur.
Şeklinde düzenlenmiştir.
Yargısal İçtihatlar
Yargıtay Ceza Genel Şurası’nın 23.11.1999 tarih, 9-274/284 sayılı kararında; “…Devletin (siyasal iktidardüzeni ve işlevleri aleyhine) işlenen fiillercezalandırılmaktadır. Hükümet nizamı, Devlet kuvvetlerinin şekillenişi, Devletin temel ideolojik yapısı, temel insan hakları, seçim sistemi üzere kıymetler ise Devletin siyasal iktidar sistemini oluşturmaktadır…eylemin amaçlanan neticeyi elde etmeye uygun ve elverişli olması, elverişli vasıtalarla zorlayıcı hareketlere girişilmesi gerekir. Eylemin işlenme formu, vakti, vehameti, tesiri birlikte değerlendirilmelidir. Hatanın tamamlanması hali düşünülemez. Suç tamamlanırsa aslında suçlularbaşarılı olup, hedeflerine ulaşacakları için, ortada bir hata ve bu kabahati cezalandıracak makam olmayacaktır…”
“…Eylemin sonucu elde etmeye elverişli olup olmadığı, soyut ve genel bir kıymetlendirme dışında, aksiyonun işlenme biçimi, vakti, toplumda husule getirdiğietki, örgütsel bağlılığı ile ölçülür…” (C.G.K, 17.02.1998, 9/11-35)
“…Suç teşkil eden her fiilin de gaye cürmü oluşturmak için yeterli/elverişli olmadığı açıktır. Fiilin bu niteliği taşıyıp taşımadığı ise her olayın özelliğine nazaran; fiilin niteliği, işleniş biçimi, işlenme vakti, toplumda meydana getirdiği tesir, ortaya çıkan ziyan ve tehlikenin tartısı…gibi ölçütler kıymetlendirilerek takdir edilecektir. Toplumda kaos ve tedirginlik oluşturacak, devlet otoritesine olan itimadı sarsacak, kamu tertibini, toplum barışını bozarak devletin anayasaldüzeni bakımından somut tehlike meydanagetirecek yoğunluk ve ciddiyetteki hareketlerin gaye hata istikametinden elverişli olduğu kabul edilmektedir. Güdülen hedefin gereği olarak bu aksiyonların muhakkak bir kişi ya da kitleye tevcih edilmesi gerekmez. Hedef tedhiş ortamı oluşturmak olduğuna nazaran amacın muayyen yahut gayrımuayyen olmasının da bir kıymeti yoktur…Objektif isnadiyette, hareketin yapıldığıkoşullara gidilir ve o anki somut şartlara nazaran üçüncü kişinin bilgi ve deneyimine nazaran gerçekleştirilen hareketin kelam konusu neticeyi oluşturmaya elverişliolup olmadığı belirlenir. Subjektif olarak ise failin şahsî bilgisi ve deneyimi araştırılır. Her iki kıymetlendirme uyumlu ise hem nedensellik bağı hem de kusurluluk meselesiçözülmüş olacaktır…” (16. C.D, 14.07.2017, 2017/1443-4758)
Suça teşebbüsün kabulü için aranan elverişli vasıtalarla cebri hareketlere başlanıpbaşlanmadığı araştırılırken ve vasıtanın elverişliliği takdir edilirken tek tek yapılaneylemlerle
amaçlanan amaçlar ortasında direkt doğruya bağ kurmak yoluna gidilirse TCK’nın 146. unsurunun de hiçbir olaya uygulanamayacağı ortaya çıkar. Bu sebeple gerçekleştirilen hareketlerin ve bu aksiyonlarda kullanılan vasıtaların tehlikeyi doğuracak aksiyonun yapılmasına elverişli olup olmadığının takdiri kâfi kabul edilmiştir.(Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, 25.03.1983 tarih70-73 sayılı kararı)
Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 17/25 Aralık sivil darbe teşebbüsüne ait 09.05.2023 gün ve 2021/4197 Temel, 2023/2716 sayılı ilam içeriğinde; “cebrin gayeye erişmek için vasıta olarak kabulü kafidir. ama cebri hareketin mevcudiyetinin failin temel fiilinde bulunması koşul teşkil etmez. Cebrin faillerden her biri tarafından ika edilmiş olması da kural değildir. bütün faillerin iradesinin zımnen yahut sarahaten cebre matuf olması halinde birinin bilfiil cebri ika etmiş bulunmasıdahi cebir unsurununtahakkuku tarafından yeterlisayılmak lazım gelir.
…nihayet cebir hareketin ikaı sırasında yahut ikaından sonra teşekkül etmemiş olabilir. harekete tekaddüm eyleyebilir.” (Çetin ÖZEK, A.G.E. Sayfa 157)
“faildeki kabahat işlemek kastı ile cebir ve şiddete ait elverişli vasıtaların yalnızca varlığını teşebbüs cürmünün tamam olması bakımından kâfi gördüğümüzde, mağdur üzerinde cebir ve şiddet fiili olarakkullanılmaya başlanmasa bile hatanın tamam olduğu kabul edilecektir. “
(Prof. Dr. Ersan ŞEN, Dr. H. Sefa ERYILDIZ,Suç Örgütü, 4. Baskı, Sayfa 665)
5237 sayılı TCK’nın 312.maddesindeki düzenlemede, teşebbüsün tamamlanmış hata üzere cezalandırılması nedeni ile kabahatin somut tehlike cürmü olduğu söylenebilir.Ancak bu tespitin mutlak bir sınırlama olmadığı, cezalandırılabilir hareketin taban etabına ait bir belirleme olduğu gözetilmelidir. Gayenin gerçekleşmesi halinde hatanın bir ziyan kabahatine dönüşeceğinde kuşku yoktur. Teşebbüsü hata oluşturan fiilin, tamamlanmış halinin de evleviyetle/ a priori cürüm olacağı mantıki bir zarurettir. Azı hata olanın birçoklarının cürüm olmayacağını ileri sürmek eşyanın tabiatınaaykırıdır.
Objektif teori- Frank formülünegöre;
Suçun yasal tarifindeunsur yahut niteliklihal olarak belirtilmiş hareketlerin gerçekleştirilmesi halinde icra hareketlerinin başladığını kabul etmek gerekir. Gerçekleştirilen bir hareketin icra hareketi teşkil edip etmediğinin belirlenmesinde, hareketin harici olarak değerlendirilmesiyle yetinilmemeli, bilhassa bu hareketinsuçun bahsiyle yakın irtibat içerisinde olup olmadığı ve cürmün konusu bakımından tehlikeye sebebiyet verip vermediği de araştırılmalıdır. Bir hareketkısmi olarak tipik olmasa da mahiyeti itibariyle yapılan değerlendirmeye nazaran tipik harekete mecburî olarak bağlı ise icra hareketi sayılmalıdır. (Prof. Fatih Selami Mahmutoğlu – Av Serra Karadeniz-LLM / Türk Ceza Kanunu Genel Kararları Şerhi / Sayfa 792, 793, 794, İçel Ceza Hukuku Genel Kararlar Sayfa 503 ve devamı, Artuk/Gökçen/Yenidünya, Genel Kararlar, (7), s. 569-570; Centel/Zafer Çakmut, (4), s. 455; Öztürk/Erdem, kn. 359; Hakeri, Ceza Hukuku, (15), s. 423 vd.; Özbek,Teşebbüs ve
Kusurluluğa, s. 20.- Prof. Dr. Mahmut Koca ve Prof. Dr. İlhan Üzülmez Türk Ceza Hukuku Genel Kararları s. 408)
Hükûmetin ortadan kaldırılması yahut vazifesinin engellenmesi, failin hatayla elde etmeye çalıştığı gayedir. Amacını gerçekleştirmek için icraya başladığı takdirde kabahat oluşur. Ancak maksada yönelik olarak icrasına başlanılan hareketin, emele yönelik tehlike oluşturmaya uygun ve elverişli bulunması gerekir. Elverişli hareketin belirlenmesinde hareketin ortadan kaldırma yahut engelleme sonuçlarına elverişliliğini değil bu sonuçlar bakımından tehlike oluşturup oluşturmadığının incelenmesi gerekir.
Hukuka aykırılıkunsuru
Hukuka karşıtlık genel bir sözle, hukuka (hakka) karşı gelmek (Heinrich l kn 305) onunla çatışma halinde olmak demektir. Kabahatin ögesi olarak hukuka karşıtlık ise, işlenen fiile hukuk sistemi tarafından cevaz verilmemesi, bütün hukuk nizamı ile çelişki ve çatışma halinde bulunması manasına gelmektedir. (Koca, Üzülmez, A.g.e.s.252)
Bir davranışın tipe uygunluğunun belirlenmesiyle kabahat teşkil eden haksızlık gerçekleşmiş olur. Bu davranışın, hukuka uygunluk sebeplerinden birinin bulunmasıyla hukuka uygun olup olmadığına da bakılmalıdır. Şayet olayda bir hukuka uygunluknedeni yoksa, tipe uygun davranışaynı vakitte hukuka alışılmamış olacaktır.
Suçun hukuka karşıtlığını ortadan kaldıranve münasebetiyle fiilin cürüm teşkil etmesiniengelleyen bu nedenlere hukuka uygunluk sebepleri yahut haksızlığı ortadan kaldıran sebepler denir. Hükûmeti ortadan kaldırmaya teşebbüs cürmü lakin örgütlü olarak işlenebilir. Bu da ya kurulmuş bir örgütün faaliyeti kapsamında ya mevcut bir gücün hata örgütüne dönüşmesiyle yahut legal gücün içinde hukuka muhalif farklı bir yapılanmaya gidilmesi suretiyle olabilir. Fail bu hata için gerekli icra hareketlerine başladığında kendinden kaynaklanmayan sebeplerle cürmü tamamlayamaz ise, yani cürüm yarıda kalmış ise bu durumda teşebbüsten bahsolunacaktır. Kelam konusu hatada teşebbüs fiili, cürmün tamamlanmış hali olarak kabul edilmiştir. Ayrıyeten Unsurun münasebetinde de Teşebbüsün sonuca ulaşmamış olması,fiilin hukuka tersliğini ortadan kaldırmayacaktır. Bu hatada TCK 108 de düzenlenen cebir hatasından ayrıyeten cezalandırma yoluna gidilemez. Zira cebir cürmün zati temelli ögesi olarak düzenlenmiştir. Fakat bunun dışında ayrıyeten işlenen cürümlerden TCK 312/2 unsuru yeterince cezalandırmak mümkündür. Hükûmet kapsamında yer alan Başbakanlığı yahut rastgele bir bakanlığın misyonlarını yapmasının engellenmesi halinde, yani hükûmetin tümüne yönelik bir engelleme teşebbüsünde bulunulmamış olunsa dahi TCK 312’de tanımlanan cürüm oluşacaktır.
TCK 312. unsurundaki tanımlanan bu kabahat hem yönetim edenler hem de yönetim edilenler tarafından işlenebileceğinden, teşebbüste aranan elverişlilik ögesi, cürmün bilhassa bir tehlike hatası olması hususu göz önüne alınarak kullanılan cebir ve şiddetin neticeyi elde etmeye elverişli olupolmadığı hususu kıymet kazanmaktadır. Hiçbir kurum ve merci bulundukları konumun
verdiği güçle Anayasayı ihlal etme ve hükûmete karşı darbe teşebbüsünde bulunma hakkına sahip değildir. Bu türlü bir faaliyet kurum içi hiyerarşiden kaynaklansa dahi konusu hata teşkil eden buyruk hiçbir surette yerine getirilemez. Bu aksiyonlara katılanlar hukuksal sorumluluktan kurtulamazlar. Bu kabahatin konusu Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik ögesinin oluştuğu üç güçten yönetimgücünü temsil eden Hükûmettir. Husus münasebetinde açıklandığı üzere Hükûmet Anayasal nizamın temel organlarından biri olarak tanımlanmıştır. Anayasaya göre HükûmetBakanlar Kurulu olarak tecessüm eder. Hükûmet devletin anayasal tertibi içinde bir kurumsal yapıdır. Bakanlarkurulu üyelerine karşı cebir yahut şiddet uygulanarak istifa etmeye zorlanmaları halinde uygulanan cebir kurumsal olarak Bakanlar Kurulununişlevini engellemeye yönelikolduğu takdirde TCK 312. hususunda düzenlenen hata oluşur…”
Şeklinde karar tesis edildiği görülmüştür.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Yukarıda açıklanan normlar, yargısal içtihatlar ile siyasal iktidarın kuruluş ve işleyişine hâkim olması gereken unsurlar gösterilmiş olup, insan haklarının korunması, devletin varlık nedenidir. “Toplum sözleşmesi” olarak görülen anayasaların temel gayesi, siyasî iktidarı tesirli bir halde sonlandırarak, bireyin doğuştan ve yalnızca insan olduğu için sahip olduğu hak ve hürriyetlerini teminat altına almaktır.
Abraham Maslow’un, muhtaçlıklar hiyerarşisinde, insani ihtiyaçların birinci halkasında yer alan fizyolojik gereksinimlerin, ikinci halkasında güvenlik, aile, mülkiyet, sıhhat, güvenlik, üçüncü halkasında, aile, toplumsal alaka, mahremiyet muhtaçlığının olduğu belirtilmiştir.
Tarih ve sosyoloji alanında deha olan İbn Haldun, 1377 yılında kaleme aldığı İber isimli 7 ciltlik eseriningiriş kısmını oluşturanmukaddime isimli yapıtında;“Beslenme ve korunma gereksinimi insanları işbirliğine itmiştir, beslenme, ekonomik maddidir, unsur içinde yer alır. Korunmaise politik siyasetve egemenliktir, Devlettir, Devlet, siyaset güçlü olmak zorundadır lakin o vakit iktisat (geçim yolları) ve ümrandagüçlenir, yoksa sırasıyla çözülerekzayıf düşer. Asabiyet;grubu bir ortada tutan harç, kümenin kendi içinde ahengi belirleyen temel prensip, birebir kümede dayanışmahemde bir kümenin öteki gruplaraüstünlük sağlamasına imkan vermiştir. Hem eşitlik hem farklılık, hem küme şuuru hem de kimilerinin başkalarına üstünlüğüne imkan vermiştir” demektedir.
Geldiğimiz noktada insanın, birinci ve ikinci halkadaki ihtiyaçların, ekonomik sisteme, toplumsal ilgi, mülkiyet hakkı, aile, meslek muhtaçlığının inanç içindekarşılandığı bir hayat tercihinin siyasi nizama temel oluşturduğu, Devlet iktidarını kullanan organların siyasî meşruiyetleri de büyük ölçüde bu hakları muhafaza fonksiyonlarından kaynaklanmaktadır.
İşte bu somut gerçeklik içerisinde halkın, kendisini yönetmek ve ekonomik ve toplumsal nizamı korumak, güvenliği sağlamak üzere kendi kendini yönetme hak ve yetkisini seçtiği yönetenlere teslimetmektedir. Tarihî süreçtedeğişen şartlara ahenk yeteneği olan insan üzere,
Devletler de canlı bir organizma olarak değişerek, dönüşmekte idare biçimlerinin farklı isimlerle anılmakta ise de özünde, idare kavramına İbn Haldun 13. yüzyılda, Mülk derken geldiğimiz noktada, geçirtiği tarihi süreçlerde farklı tanımlamalar alsa da günümüzde siyasal iktidar, hükümet olma kavramına evrilmiştir.
Yönetim biçimlerinin tarihi evrimi içerisinde gelinen noktada herkestarafından olumlanan büyük ölçüde kabul gören eşiği, Demokrasi olup, en geniş ve yalın manasıyla halkın halk için ve halk tarafından yönetilmesi olarak tanımlanmaktadır. Halkı obje olmaktan çıkarıp siyasî özne pozisyonuna yükselten “halk tarafından yönetim”dir. Lakin, halkın özne olması çağdaş demokrasilerde, temsilî yolla ve çoğunluk unsuru üzerinden gerçekleşmektedir. Gelişmiş istikrarlı demokrasilerin esas kriterleri; serbestve nizamlı seçimlerin yapılması, siyasî çoğulculuk ve çok partili siyasî hayatın varlığı, temel hak ve hürriyetlerin tanınıp korunması, seçilmiş çoğunluğun yönetmehakkına hürmet gösterilmesi ve seçilmişlerin yönetmeyetkisi bakımından atanmışlar karşısında üstünlüğünün kabul edilmesidir.
Siyasal iktidarın kuruluşu ve işleyişine hükümran olan bu unsurları içeren kuralların bütünü, Anayasal sistemi teşkil etmektedir.
Anayasal sisteme karşı işlenen suçlarıdüzenleyen unsurlar ile korunmak istenenhukukî fayda, Anayasa tertibine hükümran olan bu unsurlardır. Anayasamızın 14. unsuru ile “temel hak ve hürriyetlerin, Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanandemokratik ve laik Cumhuriyeti ortadankaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde yorumlanamayacağı,” ve “Anayasa kararlarından hiçbirinin, Devlete yahut bireylere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini yahut Anayasada belirtilenden daha geniş biçimde sınırlanmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak halde yorumlanamayacağı” belirtilmiştir.
Yine Avrupa İnsan Hakları Mukavelesinin 17. unsurunda hakların berbata kullanılması yasaklanmıştır.
Devletin varlığının, tehlikelere ve fiili karşı hareketlere karşı himayesi bir zaruretin icabıdır ve Devlete Devlet vasfını veren iktidar ögesi bu himayenin en değerli kesimini teşkil etmektedir. Ancak bu himaye demokrasilerde hiçbir vakit fikrin cezalandırılmasına hak vermez. (Özek, Çetin, Siyasi İktidar Sistemi veFonksiyonları Aleyhine Cürümler, s.50)
Öyleyse çözümlenmesi gereken sorun, topluluk içinde yaşamak zorunda olan öbür canlılardan her türlü değişimeuyum yeteneği olan insanın, sahip olduğu hak ve özgürlükler ile siyasal iktidarın, sağlamakla sorumlu olduğu kamu nizamı,kamu güvenliği, cürüm işlenmesinin önlenmesiarasında nasıl bir istikrar kurulacağıdır.
Bu türel sorun irdelenirken, bu soruna ışık tutabilecek başka bilimlerin, bilgi ve hünerlerin yoğurularak bütünleştirildiği bir yaklaşım benimsenmiştir. Bir öteki deyişleinsanımızın, geleneklere ek yaparak geldiğitarihi süreçler, tabiat olayları, sosyolojik olayların
insan üzerindeki tesirleri hasebiyle organizmasındaki organlar ortasında var olan bağlantısallığın, insan ile yaşadığı tabiat, toplum ortasında da var olduğu gerçeği göz önüne alınmıştır.
Bu prensipler ışığında bakıldığında, hudutları belirlenmiş coğrafyada, fizyolojik, sosyolojik, ekonomik, hak ve özgürlüklerin garanti altına alındığı Ulusal Devlet çatısı altında, ortak yaşamaistencinin, vatan, bayrak, bağımsızlık, özgürlük kavramları değişmezdir.
Bu şanlı değerlerile normatif nizamın,hangi prensipler temel alınarak korunacağı Cumhuriyetin savcıları tarafından hangi prensipler temel alınarak korunacağı, Büyük Atatürktarafından 9 Ekim 1925’de şöyle seslendirilmiştir: “…Devrimlerin her biri, ulusun emeği ve hakkı ile gerçekleşmiştir. Cumhuriyet savcılarımızın ihtilal gerekleri etrafında en kıskanç ve uzakları gören hassas nöbetçiler olmalarını asıl misyonlarından sayarım…Bireyin değil bireylerin tamamını tabir eden toplumun ve Devletin faydası her niyet ve korkudan evvel gelmelidir. Sınırsız bireyselözgürlük ve kişiselçıkar peşinde olanlarkendi emellerini, çıkarlarını ulusun yüksek çıkarlarıve özgürlüğünden üstün tutanlardır. Sınırsızkişisel özgürlükler, şahsî çıkarlar uygar ve tertipli toplumları Devletleri yıkarak anarşi ve çoğunlukla da zorbalığı yaratır…”
Sanıklara atılı hata bakımından, uygulamanın tarafı bakımından ise, “TCK’nın 312. unsurundaki hatanın maddi ögesi; Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut misyonlarını yapmasını kısmen yahut büsbütün engellemeye teşebbüstür. Korunandeğer de; Anayasada Devletin temel organlarından biri olan ve idare gücünü temsil eden Hükümetin siyasi işlevidir. Hata, elverişli biçimdeicraya başlanıldığında oluştuğundan, hatanın tamamlanması için maksada uygun ve elverişli bir fiilin varlığı kafidir. Failin, fiilin icrasına başladığıbilinç ve iradesiyle hareket etmesi durumunda hatanın manevi öğesi gerçekleşir.
Suçun mağduru demokratik toplumu oluşturan gerçek şahıslardır. Hareket, hükümetin ortadan kaldırılmasına yönelmemekte yahut buna elverişli bulunmamakta ve lakin, kısmen de olsa vazifesini yapmasını engellemeye teşebbüs edilmekte ise kabahatin oluştuğu kabul edilir. Failin elde etmek istediği gaye, hükümetin misyonunu yapmasını engellemektir. Ancak icrasına başlanan hareketin, hedefe yönelik tehlike oluşturmaya uygun ve elverişli olması gerekir. Yani hareketin, engellemeye elverişliliği değil, bu sonuçlar bakımından tehlike oluşturupoluşturmadığının incelenmesi gerekir.
İştirake ait özel bir düzenleme yer almamıştır. TCK’nın 37-40. unsurlarındaki genel kararlar bu kabahat bakımından da geçerlidir. Cürmün işlenişinde fiiliyle egemenlik kuran kimseler müşterek faili olarak sorumlu tutulur.” (Gökcan, Hasan Tahsin, Artuç, Mustafa, Türk Ceza Kanunu Şerhi, 6. Cilt,s 9813-9822, Adalet, 2022)
Siyasal iktidar kavramı; ülkedeki beşerler için bağlayıcı kararlar alabilme, toplumdaki davranışları denetleyebilme ve gerektiğinde zora başvurarak uygulayabilme yetkisini ifade
etmektedir. (Tunaya, Tarık Zafer, siyasal kurumlar ve Anayasa Hukuku,1980, s.153)
“Sübuta eren hareketlerin, karakteristik özelliği, örgütlübir tertibin eseri olmasıdır. Bu örgütlü yapının, ülkemiz uygulamasında bugüne kadar genel olarak silahlı bir terör örgütü olduğu görülmekle birlikte, Devletin silahlı kuvvetlerini gayri türel olarak denetim edebilen cunta gibisi oluşumlar ile devlet içine sızarak mensubu olduğu örgütten aldığı buyruk ve talimatlar doğrultusunda hareket eden ve bulunduğukonum prestijiyle Devlet ismine kullandığı yetkiyi asker, polis, yargı örgüt ismine kullanmaya kalkan FETÖ/PDY silahlı terör örgütü olup, 17/25 Aralık yargı eliyle sivil darbe teşebbüsünü gerçekleştirmiştir.” (Yargıtay 3. C.D, 09.05.2023 gün ve 2021/4197 Temel, 2023/2716karar)
Bununla yetinmeyen FETÖ/PDY silahlı terör örgünün, 15/07/2016 günü, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere ülke genelinde, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde yuvalanan, ortalarında generaller ve amirallerin de bulunduğu subay, astsubay, uzman er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler aracılığıyla Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ortadan kaldırmak ve Anayasal düzeninideğiştirmek gayesiyle aksiyona geçtiği 15 Temmuz hain darbe ve işgal girişimiyaşanmıştır. Türk Silahlı Kuvvetleri üniforması giymiş örgüt mensupları tarafından Devlete ilişkin silahlar ile silahsız ve savunmasız halkın üzerine ateş açılması sonucu ülke genelinde sivil, polis veasker 250’den fazla vatandaşımız şehit edilmiş, 2186 kişi ise yaralanmıştır. (C.G.K, 26.09.2017 gün, 2017/16.MD-956 Temel, 2017/370 sayılı karar)
Oysa, Türkiye’nin sivil toplum olgusu üzere sosyo-politik bahislerde araştırmaları bulunanve bu araştırmaları nedeniyle 18 Aralık 2002 tarihinde suikasteuğrayan Necip Hablemitoğlu, “Devletin silahları fetullahçı takımlar elinde halka yönelecektir” diyerek, bütün bu süreçleri adeta yaşamış üzere özetlemiş; “…Küreselleşme sürecinde ahenk sağlamak isteyen ulusal-uluslararası seviyedeki kurumların pek birçok kabuk değiştiriyor yeni kavramlar konseptler ön plana çıkmakta. Dışisleri, İçişleri, Ekonomi-Maliye, Adalet Bakanlıkları, Kızılhaç, özel servis verenpilot üniversiteler, enstitüler, vakıflar, özel misyonuolan kardinaller, piskoposlar, hahamlar ve tüm misyoner örgütleri, yurt dışında yatırımyapan şirketler, yurt dışında temsilciliği olan medya kuruluşları ve haber ajansları ile gerektikçe de iç içe çalışılıyor. İstihbarat servislerinin rolü uyum, finansman, lojistik takviye ve yönlendirme ile sonlu. Artık gaye ülkelerdeözellikle istihbarat – ajitasyon faaliyetlerinde deşifre olma riskinegirilmiyor, bu iş çoklukla direkt ya da dolaylı olarak servisle bağlı yerli işbirlikçilere, taşeronlara sipariş ediliyor. İşte literatürde bu yerli işbirlikçilere – taşeronlara “etki ajanları” “yönlendirici ajanlar”ya da kapsamlı bir deyişle “nüfuz casusları”deniliyor.
Öncelikle kullanılan casusları üç ana kümede toplamak gerekir: “Profesyoneller”, “satın alınabilir aydınlar”ve “sempatizanlar” profesyoneller yurt içinden yada yurt dışındayaşayanlar ortasından seçilir ve bilahare kendi ülkelerinde özel eğitime tabi tutulur. “Satın alınabilir aydınlar”özellikle ulus Devletegeçiş basamağının sancısınıçeken toplumlarda,
özellikle de üçüncü dünya ülkelerinde en çok rastlananmetadırlar. Borsa degerlerivardır; bilhassa medyada, bürokraside ve siyaset sahnesinde uzunluk gösterirler. Örnegin,“yönlendirici ajan” statüsünde tesirli bir gazeteciye ya da medya işverenine sahipsiniz yüz binlerce okuyucuyu ve siyasal iktidarıdoğrudan etkileyecek bir silaha da kavuşmuşolursunuz. Keza bir tarikat-cemaat seyhinisatın almışsanız yüz binlerce müritini de tutma ve gelecektebir halk hareketi başlatma gücüne sahip olursunuz.
Etki casusları her üç kategoride de bilhassa kendi ülkesine ve toplumuna aidiyet duygusu zayıf, nakdî ve siyasal güç için her türlü münasebete girmeye eğilimli, ulusal şuuru gelişmemiş tercihanda etnik – dinî özürlü azınlık ırkçıları ortasından seçilirler….” (Hablemitoglu, Necip Hablemitoglu, Köstebek, Pozitif)
Türkiye, ismine yıkmaya çalısanların, savunmaya çalısanlardan daha özgür ve güçlü olduğu garip bir ülkedir. Dünyanın hiçbir demokratik ülkesi, ABD ve AB ülkeleri dahil kamu güvenliği gerekçesiyle kayıtlara geçmis daima izleme de tutulan bireylerine sınırsız özgürlük tanımazlar. IRA taraftarı olduğundan kuşku duyulanbirinin kelamda özgür ve özerk BBC’de konuşma yapması mümkün değildir…Beni Türkiye’de bilmem kim sömüreceğine Brüksel sömürsün diyebilmek hangi ulusal gururun, hangi milliyetçi mukeddasçılığın…hangi istiklalduygusunun tezahürüdür.” (Hablemitoğlu, Necip, Şeriatçı terörün ve batının kıskacında ki ülke Türkiye)
Şeklinde belirleme yaparak, bütün bu tarihi sürecin ismini “Türkiye’de Devlete ihanet etmenindayanılmaz hafifliği” koymuştur.
İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının, Ankara Emniyet Müdürlüğünden FetullahGülen hakkında araştırmayapmasını istemesi üzerine,dönemin Emniyet Müdürü Cevdet Saral’ın koordine ettiği grupça hazırlanan raporun en dikkat cazibeli kısmı de; “…Fetullah Gülen’ingelecekte yapabileceklerine dair yapılan şu öngörü olmuştur:”Belki silahlı bir cemiyetten kelam etmek şimdilikmümkün değildir. Fakat, ele geçirmeyihedeflediği Devlet kurumlarından kimileri dikkate alındığında, amacın topyekûn ele geçirme şeklindeve bu kurumların yöneticilerinin Işık konutlarında yetişenmensupları tarafından işgal edilmesiyle mümkün olacağı gerçeği kendi tabirleri ile itiraf edilmiş bir hata olarak karşımızdadır. Fetullah Gülen’in tüm kitaplarının incelenmesi ve faaliyetlerinin masaya yatırılmasının ardındanhazırlanan 1999 tarihli raporda, Gülen’in entellektüel kesiti etkileme gücünden bahsedilerek demokratik haklarına dokunulduğunda rejimle savaşmaktan çekinmeyeceği…” Şeklindedir.
2. Dünya savaşından ABD ve Sovyet Rusya, iki büyük güç olarak çıkmış, Dünyanın Doğu ve Batı bloku olarak ayrıldığı süreçte, Amerikan Yakın Doğu ve Afrika İşleri Ofisinin 1946 yılındaki araştırmasında, “şişenin ağzındaki tıpa” olarak tanımlanan ülkemizde, gelinen süreçte silahlı terör örgütü FETÖ/PDY’nin lideri olan Fetullah Gülen, 1967 yılında Kominizmle Çaba Derneği üyesi olarak ortayaçıkan Fetullah Gülen,terör örgütü kurmaksuçundan
hakkında açılan soruşturmalar nedeniyle 1999 yılından itibaren ABD’de zarurî ikamete tabi tutulmuştur.
Hal böyleyken; Necip Hablemitoğlu’nun, FETÖ/PDY silahlı terör örgütü lideri hakkında “1999 yılından itibaren ikametin katı şartlarına, ilkokul mezunu emekli bir vaiz maaşıyla kaldığı çiftlik, ismine üniversite kürsüleri dahi bulunan, Devletin silahlı kuvvetler ve emniyet içindekimensuplarıyla, şartlarında hiçbir değişiklik olmamasının kerameti nereden gelmektedir? (Hablemitoğlu Necip,Köstebek) şeklindeki haklı sorusunacevap alınamamıştı.
“Etki ajanlığı” bir süreçse bu yıllardan itibaren daha süratli yol aldığı kesin olup, Bu süreci Mustafa Yıldırım,.”.. hangi halkın ya da hakların egemenliği diye de sormalı. Türkiye’de kavramları buğulandırmak öylesine yaygınlaştı ki kulağahoş gelecek her deyişin, aslında neleri örttüğünü anlamak için büyükçe bir “son periyot kavram çözümleme Ansiklobedisi” hazırlamak gerekiyor. Yereldenbaşlayıp (de santralize etmeye) yerinden yönetimleştirmeye küreselleştirmekten dinî diyaloğa dek… olanları çıplak gözle görmek ve duru bir şuurla ayrımsamak…” şeklinde özetlemiştir.
Bu tarihi sürecin sonucundagelinen noktada;
Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 09.05.2023 gün ve 2021/4197 Temel, 2023/2716 sayılı ilam içeriği; “…17/25 Aralık evrakına ait olarak sanıkların aksiyonlarının TCK’nın 312. unsuru kapsamında kaldığı kabul edilerekverilen onama kararı verildiği anlaşılmıştır. ilamında; “…kronolojik olarak sıralanan ve silahlı terör örgütü FETÖ/PDY mensuplarınca kişi, kurum ve kuruluşlara yönelik olarak gerçekleştirilen evvelki hareket ve operasyonların hazırlık hareketleri kapsamında kıymetlendirilebileceği söylenebilir ise de, iş bu evrak daözellikle ByLock ve Spark isimli programlardaki görüşme içerikleri, saklı şahit beyanlarını doğrulayan bir kısım sanıkların tevilli ikrarları gözetildiğinde, sanıkların; “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini Ortadan Kaldırmaya Yahut Vazifelerini YapmasınıKısmen Yahut TamamenEngellemeye Teşebbüs” saikiyle hareket ettiklerinde kuşku ve tereddüt bulunmadığı, emellerinin direnç oluşturduğunu kabulettikleri kişi ve kurumları etkisizleştirmek ve ortadan kaldırmak olduğu, bu minvalde pek çok operasyon ve denemeden sonra operasyonlarınıen büyük direnç noktasıolarak gördükleri mevcut hükümete tevcih ettikleri, Başbakan’ı istifa ettirdiklerinde, veya düşürdüklerinde mevcut hükümetin düşmüş sayılacağını bilerekeylem ve faaliyetlerini gerçekleştirdikleri, bu kapsamdayakalama ve gözaltıişlemlerinin de ısrarlıbir biçimde gerçekleştirilmeye çalışıldığı, lakin ellerinde olmayan sebeplerle sonuca ulaşamadıkları nazara alındığında hareketlerinin hazırlıkhareketleri düzeyini aşarak cebir ve şiddete matuf icrai hareket boyutuna ulaştığı; faillerin anayasal sistemi değiştirmeye elverişliliği tartışılmayan ve 15 Temmuz 2016 tarihi itibariyle anayasal sistemi değiştirmeye teşebbüs eden FETÖ/PDY silahlı terör örgütününmensubu olmaları ve evrak kapsamıbir bütün olarak değerlendirildiğinde, sanıkların üzerlerine atılı suçun/suçların sübut bulduğunun kabulünde
isabetsizlik bulunmamaktadır. ..”
Örgütün Hükûmet siyasetlerinden duyduğu rahatsızlık nedeniyle, Örgüt idaresinden aldıkları talimatdoğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini, gerek yurt içerisinde ve gerekse milletlerarası platformda sıkıntı durumda bırakmak ve itibarsızlaştırmak ve münasebetiyle Hükûmeti ortadan kaldırma yahut kısmen ya da büsbütün iş yapamaz hale getirmek suretiyle misyonlarını yapmasınıengelleme gayelerini gerçekleştirmek için; bilahare soruşturmaları sansasyonel bir şekilde ilintili olmadığı diğer soruşturma evrakları ile operasyona dönüştürerek soruşturma evraklarında elde edilen arama imgeleri, fiziki takip tutanakları ve ses kayıtlarını yazılı, görsel ve toplumsal medyaya servis edip yayınlanmasını sağlayarak, Örgütün denetimindeki basın yayın kuruluşlarının dayanağını alarak, medya, ruhsal harekatve propaganda araçlarını da kullanmak suretiyle planlı ve sistematik bir biçimde yürütülen bir tertibin parçasıolarak hükûmetin istifasını sağlamayı amaçladıkları kanaatinevarılmıştır. Arka niyetli biçimde adeta hukuku kendi emelleri doğrultusunda bir aparat olarak kullanarak hedeflenen irade ve örgütsel gaye doğrultusunda sonuç elde etmeye çalışmak, suçlanınca da daha evvel aslında sıkı sıkıya uygulanmadığı kendilerince de itiraf edilen hukuk kurallarını mazeret göstermektir…” formunda münasebete dayanmaktadır.
FETÖ/PDY silahlı terör örgütünün, evvel yargıdaki mensupları ve silahlı emniyetbirimleri ile 17/25 Aralık darbe, devamında ise 15 Temmuz kanlı darbe teşebbüsünü gerçekleştirmesi sebebiyle uğranılan çok boyutlu tehlikeve zararın büyüklüğütartışmasızdır.
Bu acı tecrübeler sonrasında, seyahat olaylarının gerçek okunması, ve “etki ajanı” problemine nasıl bakılması gerektiğine ait olarak Büyük Atatürk’ün 3 Ocak 1922 tarihli muhtırasına bakmamız kafidir; ” Anadolu’da öksüzler yurdu ve örnek çiftlikler vb hayır kurumları açma ve kurma konusunda Amerika Yakındoğu görevlileri ismine yapılan müracaata vereceğimiz karşılığın konusu ve prensipleri…Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu teşebbüs ve çalışmaları teşekkürle kabul eder. Lakin bu bahiste gerek uzak, gerek pek yakın geçmişte, bize hayli ağıra patlayan tecrübelere dayanarak bir grup telaşlarımızı açıklama gereği vardır. Bu güne kadar ülkemizde ekonomik hedeflerle, politik ve bilimsel çalışmalar yapan kurumlar ve yabancılar bilhassa aşağıdaki hedefleri izlemişlerdir: ekonomik gayeyle bilim ve insanlık faydası manzarası ile yurdumuza gelip istila (işgal) hazırlamak için etnik toplulukları gerek hükümete gerek birbirine karşı kışkırtmak…buna müsaade vermek çocukları yaşayacakları etrafa düşman yada hiç olmazsa yabancı olarak yetiştirmek ve yaşayacakları etraf ile çatışmak zorunda bırakmaktır. Bu ise, gerek o çocukların, gerek içinde yaşayacakları halkın yıkımını hazırlamaktır. Bunu yasaklamak hükümetingörevidir.
Bundan dolayıdır ki, Amerikalılarca örnek çiftlik vb kurumlar kurup, buralarda kendi uyruğumuzdan olan binlerce çocuğun, Türk hükümetine ve ulusuna karşı sevgisiz ve uyumsuz hislerle yetişmelerine müsaade veremeyiz. (Onar, Mustafa, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı
yazışmaları II, T.C. Kültürk Bakanlığı Atatürk Dizisi, Ankara,1995)
Yönündeki el yazılı notlarının; Gezi olaylarında, gençliğin sürüklendiği rotayı gösteren sanık Mehmet Osman Kavala’ya bağlı olarak faaliyet yürüten Hanzade Hikmet Germiyanoğlu ile MuratOğuz Arıcan ortasındaki 01.07.2013 tarihli; motamot alıntılanan,
HHG; kent kenti forumları devam ediyor yiğit de Mardin’de kovalıyor bu işlerin ucunu. MOA; Banu Avar’ın, bir görüntüsünü seyretsene şeyden 2011 galiba Yugoslavya’nın dağılması ondan sonraTahrir meydanında olanlar.
HHG; OTPOR…MOA; motamot aynen
HHG; Otpor biz birinci toplantıda Otporu çok konuştukondan sonra Suriye’den ve Mısır’dan gelen aktivistlerle Arap baharına emsal mi diye konuştuk dün de Amerika’dan gelen aktivistlerle ne kadar benziyor ne kadar benzemiyor konuştuk emsal yanları var benzemeyen de çok tarafı var misal taraflarından beslenmesi mümkün ya işte bu kıssa beş yıldır… bizde o denli değil ki yani bunun içinde transseksüeller da var çevreciler var Kürtlerde var Ermeniler de var Ulusalcılar da var OTPOR’un birinci çıkışı üniversite öğrencileri ancak birleştiği. 18 farklı muhalefet partisinden aday çalarak OTPOR meclise girip Miloseviç’in mahkeme önüne çıkartıyor emsal çok şeyler var…
MOA; Otpor’dan ya bu Banu Avar’da seyrettim öykü o. o bunun bir emperyalizm kökenli besleme örgüt olduğuna inanıyor da onu anlatıyor ve tahriri ve gerisinden Suriyelifalan daima örgütlediğini ve bunla ilgili baya önemli bir şey vardı da onla ilgili hiçbir görüşürüz bir şeyiniz var mı onu merak ettim
HHG; Al Jazeera de bir makale yayınlandı bu bir Türk baharı mıdır diye yani kayna el cezire newyork times yahut çeşit guardian da da basıldı…OTPOR’da tıpkı formda manipülasyon değildir OTPOR sonradan şiddet içermiştir Nasyonal demokratik eğitimleri almışlardır OTPOR hareketin kitapçı var ya bir ülkede nasıl OTPOR yapılır diye sonradan bunlar şiddet aksisi hareketler aldılar takımca…
MOA; ya o esasen olması gereken bir şey orada hiçbir şey yokta bunun içerisinde hani ne bileyim mesela şey suyun karşısında duran siyahlı kız vardı ya o yabancı çıkınca mesela çok rahatsızoldum ondan yani bayılırdım ben onun Türk kızı çıkmasına ama
HHG; Murat bununlailgili şunu söyleyebilirim bu yaralananlardan lobunanınyurtdışından gelmesi bu suyu kızın yiyor olması bunlara hiç şaşırmıyorum zira 31 Mayıs gecesi orada bir sürü uluslarası etrafı çevreci aktris de vardı bu Aktristler işte dediğim üzere çok yakın iki gün evvel yine izledim bu işler dünyada nasıl oluyor diye bu bütün dünyada bu türlü ancak Türkiye’de bu türlü bir demokratik aktivizm hareketi birinci sefer görünüyor ön saflarda benim maçam yemez toma‘nın önüne o denli dikilmeye o kız daha evvel en az birkaç Avrupa meydanında en az birkaç tane uluslarası aktivizm hareketinde şiddet görmüştür yemez asla hasebiyle Türk aktivistlerin içerisinden çıkmaması bunun çok olağan bizim bu türlü bir
pratiğimiz yok ki bu türlü bir hareket sen daha evvel hiç gördün mü hasebiyle bu hareketleri başlat benim o yüzden o kızın kızın yabancı olması tabi bizim seninle aramızdaki fark da bendeki ulus Devlet temasları sendeki olduğundan çok daha yani ben hani dış mihrak falan dendiğinde hiç anlamıyorum dünya bu türlü bir köy zati artık ya bize Kosta Rika‘dan gelip pişiren aktivistler vardı yemek dağıtan o yüzden işte toma‘nın suyunu yiyen kız bir de bunlar nasıl davranacaklarını falan bizden çok daha yeterli biliyor biber gazının nasıl söndürmemiz gerektiği ile ilgili beş litrelik sularla konutların önüne kovalar koydurum biber gazına polis size atınca sakın geri atmayın basın bundan beslenir diyen biz bilmiyoruz biber gazi nasıl söndürür yani münasebetiyle o yüzden suları onların yemiş olması yaralıların içinde onların olması öğrencilerin tutuklanmış olması dünyanın her yerinde bu iş bu türlü oluyor demokrasi bize ithal edildi hasebiyle Buda çok demokratik bir hareketse aktivizmde İthal ediliyor biz hiçbirini çıkış tuğra değiliz yani
MOA; Biraz şey olmaya başladı yani baktıkça dediğim üzere hem sağa hem bir tarafına hem öbür tarafına bakınca biraz paronayak olmaya başladım ben bunun içerisinde sahiden emperyalizm bir dış taraflabağlantısı var mı olabilir mi bu türlü bir şey falan diye.
Şeklindeki görüşmeden anlaşıldığı üzere yüz yıl sonra dahi gerçekliğini koruyor olması Büyük Atatürk’ün, dehasıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yukarıda yapılan açıklamalardan sonra geldiğimiz noktada, yanıt aradığımız sorularşunlardır?
Kendi ulusal bağımsızlığını koruyarak insan olmanın gereği hak ve özgürlüklere sahip olmanın tekniği, sade halka demokrasi işlerinden anlamayan olarak bakıp yabancı eli mi aramaktır? Bu kadar hukukçusu, siyaset bilimcisi, tarihçisi olan ülkemizde, halkların daha ileri hak ve özgürlükleri elde etmeleri için yapılacaklar konusunda operasyon niteliği öne çıkan ve bunu lokal güçlerle ilerleten STK’lar için şu soruların cevaplanması gerekmektedir. Hangi saikle (İbn Haldun; geçim yolları, mülk bahsindeki ) buradaki geçim yolu ve yönetme motivasyonu nedir?
Herkesin ben daha demokratik bir ülke için faaliyet gösteriyorum dediğinde demokratik faaliyetolduğunu nasıl, hangi kriterlere nazaran kıymetlendirebiliriz. Yani demokrasinin gereklilikleri ile ulusal rejimlerin bağımsızlığı ortasındaki ince hudut nerede başlayıp nerede bitmelidir? Pragmatik olarak her aktör bu tezle alana indiğinde, sosyolojik olarak aşikâr bir vakit ve yer içerisinde meydana gelen olay ve olguların, yaratılan algılardan bağımsız
olarak teşhisinasıl konulacaktır, öznel subjektif bakış açısının dışına çıkarak öznellikten arıtılmış salt gerçekliknedir bunun belirlenmesi gerekmektedir.
Bu mevzuda da yeniden 20 yıl öncesinde yabancı ve uzantıları olan yerli STK’lar konusunda yapılan araştırmasonucunda doküman ve dokümanlara dayalı hazırlandığı anlaşılan“project democracy” sivil örümceğin ağında isimli kitabında muharrir “
“Project demokracy” gereği olarak kurulan vakıf, enstütü ya da fikir topluluğu ismini taşıyan bu örgütler, kitle örgütleri üzere halka açık, idareleri geniş iştirakle şuralarda seçilmiş örgütler olsa, demokrasinin gelişmesine katkılarındansöz edilebilirdi. Çok dar bir kümenin oluşturduğu bir dernek ya da vakıf binlerce hatta yüz binlerceüyesi bulunan sendikalarla, derneklerle, meslek odalarıyla bir tutuluyor
Sivil toplum örgütü” ismiyle halkı yanıltmanın dahası o dar örgütlerin yabancı bağlarını örtmenin demokrasiye katkıdan çok ziyan vereceği de bir gerçektir. Toplum bu dar kümelerle faal siyasal hareketlerden uzaklaştırılıyor. Daraltılan örgütler de halk muhalefetinden kelam etmek olanaksızolsa olsa vakıf ya da dernek kurucularından şahsî muhalefetinden kelam edilebilir.
Sivilleşme halkın egemenliğinin sağlanmasıysa dünya barışı da halk egemenliğine dayalı idarelere sahip ülkelerin işbirliğiyle oluşabilecekse; küreye hükümran olmak isteyen Devletlerin sömürü piyasası nizamlarına ve askeri müdahale gücüne takviye olmanın hangi ülkeye sığındığı tartışılmalıdır.
Yazar tahlil olarak; ” Türkiye her ne olursa olsun hudutlarını ve kamuoyu oluşturma ortamını yabancılara sonuna dek açmamalıdır. Türkiye yıllardır batı dünyasında kendi haklılığını kabul ettirebilmek amacıylauğraşır durur. Bu uğurda haddi hesabı olmayanekonomik şartlarını zorlayan oranda paralar harcar. Meğer pek yeterli bilinir ki Batı dünyası, Türkiye’nin geleceğini yüzyıl evvelden kararlaştırmıştır. Batının Türkiye’ye yaklaşımının, Türklerin klâsik dostluk alışkanlıklarıyla da bir ilgisi yoktur. Dünyanın batısında, “dost ve müttefik” yaklaşımıanlaşma kapsamının dışına taşırılmaz. Duruma uygun süreksiz müttefik olunur,ama “dost” olunmaz…” halinde sunmaktadır. (Yıldırım, Mustafa,”project democracy” sivil örümceğin ağında, s 253-267, Sia, 2004)
1961 yılında Dr. Nejat Eczacıbaşı tarafından kurulan Ekonomikve Toplumsal EtüdlerKonferans Heyeti, ülkemizde ekonomik entegrasyonun sağlanması, özgür tartışma ortamlarının yaratılmasına, toplantıların yanında yayınlarla da toplumsal dokununçağdaşlaştırılmasına çok kıymetli katkılar sunmuştur. 1994 yılından itibarende Bülent Eczacıbaşı tarafından vakfa dönüştürülmüş ve TESEV olarak devam ettiği anlaşılmıştır. Bülent Eczacıbaşı’nın TÜSİAD İstişareKonseyi Başkanı olması nedeniyle TESEV Başkanlığına Can Paker’in gelmesinden sonraki periyotta, George Soros, tam da Fetullah Gülen’in yurt dışına kaçtığı 1999 yılından itibaren 2 yıl müddetle vakfa fon sağlayarak ilerde kuracağı Açık Toplum Enstitüsüne yer hazırladığı, Enstitü olarak başlayansürecin 2009 yılına kadar devam edip bu tarihten itibaren
Açık Toplum vakfına dönüştürüldüğü, 2010 yılında bilhassa Mavi Marmara baskınıyla birlikteTESEV’e takviyesini çektiği,ve Açık Toplum vakfının başına da İshak Alaton’u getirdiğigörülmüştür.
Demokratikleşmeyi kendi öz varlığıyla gerçekleştirecek bir halk için TESEV’in kuruluş emelinin ne kadar değerliolduğu tartışmasız olup, kurulduğu yıllardasanayileşme, ithal ikamesi, dış ticaret üzere milletlerarası arenadaki partnerle yapılan konferansların aydınlanma ve değişim yolunda çok