CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Bağlama kasabasındaki patates deposunda, patates üreticileri dinledi.
Gürer, patates üreticisinin içinde bulunduğu duruma dikkat çekerek şunları söyledi:
“Patates üreticisi tüccar gelmeyince hasat yaptığı eseri depoya koydu. Niğde, patateste birinci sırada. 1 milyon ton bu yıl Niğde’de patates hasadı hedefleniyordu. Fakat yüzde 35’i tarlada satılan esere tüccar gelmeyince eser satılamadı ve depolandı. Kamuda alıma girmemesi üreticiyi ortada bıraktı. Doğal olarak üretici korkulu.
Maliyetinin altında bir fiyatla tüccar eserini almak istedi. O da depoladı, bekliyor. Bir mühlet bu eser depoda kalacak. Şayet gelip tüccar ya da kamu eliyle Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) almazsa yeniden çöp olacak. Büyük kentlerde vatandaş, patatesi değerli aldığından keder yanıyor. Burada maliyeti 6-7 lira olan patatesi, 3 liraya tüccar almadığı için depoya kondu.”
“HİÇ KAZANAMADIK, TAMAMINI ZİYAN EDİYORUZ”
Patates üreticisi Şükrü Şahin ise şöyle konuştu:
“Hiç kazanamadık, tamamını ziyan ediyoruz. Bu sene en ufak çiftçi en az 1 milyon lira ziyan ediyor. Hiç para etmedi, tüccar da gelmedi, emekçi parasını ödeyemedik. Bu patates 8-10 lirayken artık 3 lira. Alan da yok para veren de yok. Alan da para vermiyor.”
“ÇİFTÇİNİN HANGİ MAHSULÜ PARA ETTİ”
Üretici Ramazan Avşar ise şunları söyledi:
“Durumlar vahim. Yetkililer konuşuyor, duyuyoruz: ‘Patates çok ekildi. Ondan para etmiyor’ diyorlar. Patates çok ekim yapıldı, para etmiyor da çiftçinin hangi mahsulü para etti? Çiftçinin fasulyesi para etmedi, buğdayımız para etmedi; biçerdöver parasını güç ödedik, balyaları getiremedik, tarlada kaldı. Hayvanımız para etmiyor, ineğimizi satmaya kalkıyoruz, 150 bin liralık ineğe 90 bin lira diye, ‘Pazarlık yapalım’ diyor adam. Kavunu-karpuzu atıldı çiftçinin, domatesi atıldı. Patatesler depoya kondu, satılanlar da üç-beş aylık çekle meskene getirmeye gücü olmadığı için sattı, para da yok. Çiftçinin cebinde para yok. Kahvede birbirimize çay ısmarlayamaz hale geldik.”
“ÇÖPE GİDECEK YA DA HAYVANLAR YİYECEK”
Çiftçilerin şikayetleri üzerine CHP’li Gürer, “Patates bu yıl maliyeti 6-7liraydı. 3 liraya tüccar alıma gelmedi. Pekala kamu; TMO, Türk Şeker ya da Tarım Kredi Kooperatifi eliyle alım da bölgede hiç yapılmadı. Şayet gelmezler, almazlarsa ne olacak bu ürün” sorusunu sordu. Üreticiler, eserlerin çöpe atılacağını yahut hayvanların yiyeceğini söyledi.
Patates üreticisi Şahin, şöyle devam etti: “Buğdayı 8 liraya verdik, buğday şu anda 12 lira. Fasulyeyi 30 liraya sattık, şu anda fasulye 40 lirayı geçti. Tüccarın eline fırsat geçiyor, biz perişan oluyoruz. En ufak çiftçi Ziraat Bankası’na 1 milyon lira borçlu.”
“İŞÇİYE 170 BİN LİRA BORÇLANDIM”
Patates üreticisi Sinan Akkuzu ise şunları söyledi:
“Bu depoya 150 ton patates koydum. Bin 700 lira personellik maliyeti bindi. Şu anda emekçiyi nasıl ödeyeceğim? Adamlar çalışmak için Şanlıurfa’dan geldi. Tarım emekçilerinin maliyeti var. Yani 170 bin lira bana maliyeti oldu depoya koymanın. Artık bende para yok, patatesi pazarlayamadım, alan yok. Adam 2 buçuk lira verdi, altı aylık çek diyor.
Ben altı ay sonra çekin karşılıksız çıkmayacağını nereden bileyim? Bunun maliyeti yalnızca personellik olarak 170 bin lira. Şu an tarım çalışanına borçlandım. Bu parayı nereden, nasıl vereceğim, düşünüyorum.”
“BU PATATESİ KAMU ELİYLE GELİP ALIN”
Gürer ise Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya seslendi. Gürer, şunları söyledi:
“Sayın Bakan, yaptığınız açıklamalarda çiftçilerin meseleleri olmadığını belirtiyorsunuz. Niğde’de patates depoda. Bu patatesi kamu eliyle gelip alın. TMO, Tarım Kredi Kooperatifi, Türkşeker patatesi maliyeti artı makul bir kârla alsın. Hem çiftçi gelecek yıl için ekim yapabilecek hem de eseri çöp olmayacak. Bu bir ulusal servet. Bunun yolu var. zira patates kışlık olanı muhakkak bir mühlet depoda dayanabiliyor. TMO’nun depoları daha sağlıklı zira bunlar görüldüğü üzere eski yapılar. Sağlıklı müdafaada sorun var. Kamu alır da eseri stoklarsa sonra piyasada büyük kentlerde patates aralık ayından sonra tırmanmaya başlayacak, fiyat katlayacak. Üretici kazanamayacak ancak vatandaş yüksek fiyatlarla patates almak zorunda kalacak. O vakit piyasayı dengelersiniz. Açık: Maliyet artı makul kâr. Çiftçi ekime girecek, gübre alacak, ilaç alacak, mazota muhtaçlığı var, traktörün sarfiyatı var. Yeni ekim için çiftçiye can suyu kural.”
Üretici Avşar son olarak piyasadaki dengesizliğe dikkat çekerek şunları söyledi: “Biz burada patatesi 2 buçuk liraya satamıyoruz, yiyici de 15-20 liradan aşağı yiyemiyor. Bu ortadaki uçurum ne? Kim bakacak, kim denetim edecek bunu?”
