Filyos Limanı ve doğalgaz üretim alanında kimi gazetecilerle bir ortaya gelen ve soruları yanıtlayan Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, doğalgaz keşif ve üretim faaliyetlerinin memleketler arası standardı bulunduğunu hatırlatarak, “Bunu bu türlü yapmadığımız takdirde buradaki işin büyüklüğü, başarısı bir halde gölgeleniyor.” dedi.
“KEŞİFLERİ EXXON TAŞINABİLİR ÜZERE AÇIKLIYORUZ”
Alparslan Bayraktar, şunları söyledi:
“21 Ağustos 2020 tarihindeki gaz keşfi açıklamasına baktım. Gidin EXXON Mobil’in dünyanın rastgele bir yerinde bir keşif yaptığı zamanki açıklama metnine bakın. Hayli benzerlikler taşır. Zira bu işin memleketler arası bir standardı var. Onun gereği neyse bunu yapıyoruz. Bunu yapmadığımız takdirde buradaki işin büyüklüğü, başarısı bir formda gölgeleniyor. Bugün Türkiye’de hala beşerler var. Gazın geldiğine inanmıyor. Rusya’nın boru çizgisi var. TürkAkım Boru Çizgisi, ‘efendim oradan buraya bu gaz geliyor’ dendi. Gabar’la ilgili de benzeri şeyler duyuyoruz bu ortada. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru çizgisinden petrolün geldiği filan üzere şeyler anlatılıyor. Münasebetiyle bu işi buradaki emeği, buradaki bu genç mühendislerimizin deneyimli insanların çok vakit yani burada çok muazzam bir emek var. Çok büyük bir yatırım var. Münasebetiyle bunları bir manada küçültecek, bunları bir manada magazin konusu, alay konusu yapacak bir şey olmasın dedik. Yani biz hasebiyle işimizi bu titizlikle yapalım. Anonsumuzu da bu türlü yapalım. Ondan sonraki maksatları de bu çerçevede oluşturalım. Bu türlü başlamış bir çalışma bu.”
Bayraktar, “Türkiye’de şöyle bir tartışma var daima. Efendim ne vakit bir seçim olsa işte yeni bir petrol bulunur, gaz bulunur. Bunu bitirmemiz lazım.” dedi.
BAKANDAN ZONGULDAKLILARA “MÜJDE İŞİNİ BIRAKALIM”
Zonguldak’ta katıldığı İl danışma kurulu toplantısından sonra gazetecilerle buluşan Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar buradaki izlenimlerini şöyle anlattı:
“İl müracaat şurasında dediler ki ‘yeni müjdemiz var mı Sayın Bakanım?’ Yok. Yeni müjde filan yok. Münasebetiyle bir müjde şeyinden işi çıkaralım. Müjde ne vakit olur? Müjde sismik çalışmanız biter. Onun tahlili yapılır. Ondan sonra orada sondaj yaparsınız. O sondajda testler yaparsınız. O testlerin sonucu da size bir şey söyler. Ve dersiniz ki evet kardeşim bu artık milletlerarası standartta bir keşiftir. Anons edilebilir. Keşif olur. Ekonomik olarak onu üretmek fizibil gelmeyebilir. Bu da olabilir dedim.”
FİLYOS LİMANI İHRACATA VE TİCARETE AÇILACAK MI?
Zonguldak ve Bartın’daki sanayi tesislerinin, ihracat ve ticaret kesitinin Filyos limanının bir kısmının kendilerine açılması talepleri Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı ile Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı tarafından bedellendiriliyor. Bakan Bayraktar EKONOMİ’nin sorusu üzerine limanın ticarete açılması konusuna sıcak baktığını açıkladı. Bayraktar, “Filyos limanında çok büyük bir kapasite var. Limanın bir kısmının ticarete açılması düşünülebilir. Bu mevzuda Ulaştırma Bakanlığı’nın yaklaşımı değerli. Görüşmelerimiz sürüyor” dedi.
DOĞALGAZ ÜRETİMİ 5 YIL SONRA GÜNLÜK 60 MİLYON TONA ÇIKACAK
Bakan Bayraktar, Batı Karadeniz doğalgaz alanı ile ilgili şimdiki üretim bilgilerini ve gayeleri de paylaştı. TPAO’nun şimdiki petrol ve doğalgaz üretim bilgilerini üretim cep telefonundaki uygulamadan nasıl takip ettiğini gazetecilere gösteren Bayraktar şu bilgileri verdi:
“Şu an açıkladığımız 710 milyar metreküp gazımız var. Benim duruşum şu, biz neyse onu sizlere, kamuoyunun sizler aracılığıyla kamuoyuna yanlışsız bilgilendirelim. Günlük 6 milyon metreküpü aştık bugün itibariyle. Biliyorsunuz 5.5 milyondaydı. 6 milyon metreküp de yaklaşık 2 milyon 650 bin hanenin gaz gereksiniminin buradan karşılanması demek. Artık yakın gaye 9.5-10’ları 2025’in birinci çeyrekte görebilmek. Gelinen noktada önümüzdeki 5 yıl içinde 60 milyon metreküp günlük üretime ulaşma maksadımız var. 60 milyon metreküp çarpı 365 beş ne eder? Yıllık 20 milyar metreküp civarında bir şey olur. Yani şunu söyleyelim kabaca Türkiye’nin aşağı üst konutta kullandığı gaz buradan karşılanabilir diyebiliriz. Bugün Türkiye’nin 22 milyar metreküpe yakın hane halkında tüketimi var, doğal gaz tüketimi var. 18 milyar metreküp aşağı üst endüstride tüketimimiz var, 12-13 milyar metreküpte doğal gaz santrallerinde elektrik üretimi için tüketimimiz var. Hasebiyle hani bunlar yıllara nazaran artar, azalır, eksilir, iktisat büyür biraz daha muhtaçlığımız artabilir. Lakin aşağı üst çerçeve bu. Bu açıdan 60 milyon metreküp bence muazzam bir gaye ve büyük bir sayı.”
YÜZER ÜRETİM PLATFORMU (FPU) FİLYOS YOLUNDA
Bakan Bayraktar, 2026 yılından itibaren faaliyete geçecek yüzer üretim platformu ile ilgili şu bilgiyi verdi:
“Yüzer üretim platformu (FPU) şu anda Ümit Burnuna yaklaştı. Madagaskar civarında orayı dolaşacak Cebelitarık Akdeniz’e girecek ve birinci etapta İçtaş Çanakkale’deki limanda bir grup süreçlerin yapılması lazım. Sonra buraya gelecek. Tahminen bir yıla yakın burada aktivasyon süreci var. 2026’ın ortasında alana götüreceğiz. 20 yıl boyunca kalacağı lokasyonuna onu inşallah göndereceğiz. Ve 10 milyon metreküp de ek oradan gaz gelecek. Hasebiyle 10 orda üretilecek BOTAŞ’a gönderilecek. 10 milyon metreküpte esasen biz 2025’in birinci çeyreğinde bu sayıya ulaştığımızda. Şöyle söyleyeyim 2026, biz üçüncü çeyreğe geldiğimizde bu alandan günlük 20 milyon metreküp gaz üretmiş olacağız. Maksadımız budur.”
KAPASİTE 161 MİLYONA ULAŞTI
“Belirli kaideleri yerine getirmeliyiz. 2016’da iki tane gazlaştırma tesisimiz vardı. Bunların ikisinin kapasitesi 30 milyon metreküptü. Biz bunların kapasitelerini artırdık. Bunları çeşitlendirmemiz gerekiyordu. Dörtyol FSRU, Aliağa FSRU, Saros’da geçen sene devriye aldığımız gazlaştırma terminalleriyle birlikte 30 milyon metreküp gazlaştırma kapasitesi bugün 161 milyon metreküpe geldi. Aslında yılın 200-250 günü çalışsak Türkiye’nin muhtaçlığının en az yarısını LNG olarak gemilerle alabiliriz.
DEPOLAMAYI İKİYE KATLIYORUZ
Amerika, Katar, Cezayir, Nijerya, Umman tedarikçilerimiz. Tedarikçilerimizin artması lazım. Hub için gelişmiş bir pazarınız olmalı. Türkiye buna sahip. 2018 yılında TANAP’ı devreye aldık. TürkAkım Boru Sınırı muahedesi yapıldı. Türkiye 2020’de gazı; Ukrayna, Moldova, Romanya, Bulgaristan üzerinden değil direkt TürkAkım üzerinden Rusya’dan almaya başladı. Depolama kapasitemiz o vakit 2.6 milyar metreküptü, bugün 5.8 milyar metreküpe çıktı. 2028’de 10-12 milyar metreküplere çıkmayı hedefliyoruz. Münasebetiyle doğal gaz boru sınırları, memleketler arası boru sınırları, BOTAŞ’ın içeride yaptığı yatırımlar, FSRU yatırımları Türkiye’ye gereksiniminin ötesinde gaz getirebilecek altyapıyı sağlıyor. Hasebiyle Türkiye fiili olarak gaz merkezi olmaya başladı.
30 ÜLKENİN DOĞAL GAZI TÜRKİYE’DE BULUŞUYOR
Bugün BOTAŞ, Bulgaristan’a, Macaristan’a, Sırbistan’a, Romanya’ya gaz satıyor. BOTAŞ artık gaz ihraç eder hale geldi. Biz ihraç ediyoruz dediğimiz vakit millet diyor ki “Niye gazımızı Avrupa’ya satıyoruz.” Burada bir yanlış anlaşılma var. Türkiye’ye gelen gaz Rusya’dan TürkAkım ve MaviAkım’dan geliyor. Azerbaycan’dan iki farklı boru çizgisinden ve İran’dan geliyor. Bunun yanı sıra beş tane gazlaştırma tesisimiz var. 30’dan fazla ülkeden buraya gaz geliyor. Ticaret merkezi olmak bu demek esasen. Bu gaz için “Turkish Bland” yani Türk Harmanı diyoruz. İstanbul Finans Merkezi’nde kurmayı planladığımız gaz ticaret merkezi için Rusya, GAZPROM-BOTAŞ iştirakinde bir şirket kurmayı planlıyoruz. Gazın fiyatı burada belirlenecek.”
MERAK EDİLEN SORU: 4 GEMİDEN 3’Ü NEDEN FİLYOS LİMANINDA?
Bayraktar’ın verdiği bilgiye nazaran Türkiye’nin farklı fonksiyonlara sahip 4 büyük gemisinden 3’ü Filyos limanında bulunuyor. Yavuz gemisi ise sondaj faaliyetini sürdürüyor. Limanda bulunan 30 dolayındaki küçük gemiler de alandaki lojistik ve öteki hizmetlere katkı sağlıyor. Limandaki 3 büyük geminin durumu şöyle:
Abdülhamid Han Sondaj Gemisi: 2024’de katılan gemi Mammoet PT50 vinç heyetimi, kule dikimi, kule ekipmanlarının montajı ve üretici firma tarafından yapılan testler ve devreye alma süreçlerinin akabinde Sakarya Gaz Alanı’nda sondaj operasyonlarına başlayacak.
Fatih Sondaj Gemisi: 5 Ağustos 2024 tarihinde Filyos Limanı’nda bakıma alındı. Bakım sürecinde, sondaj ekipmanlarının gerekli bakım ve kontrolleri, Sualtı Kuyubaşı Emniyet Sistemi’nin planlı bakım ve testleri, itici pervanelerin değiştirilmesi ve klas sörveylerinin gerçekleştirilmesi planlanıyor. 10 yıllık Bakım ve sörvey süreçlerinin tamamlanmasıyla geminin yeni kuyudaki sondaj vazifesine devam etmesi öngörülüyor.
Kanuni Sondaj Gemisi: 5 Ağustos itibariyle Türkali-20 kuyusu alt tamamlama operasyonlarını başarılı bir halde tamamlayarak, kuyular ortası periyodik bakım faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere Filyos Limanı’na geldi. Filyos Limanı’nda kuyular ortası nizamlı, önleyici ve düzeltici bakım faaliyetleri yapılarak geminin bir sonraki kuyu lokasyonu için hazır hale getirilmesi amaçlanıyor.
AKKUYU NÜKLEER SANTRALI NE VAKİT ÜRETİME GEÇECEK?
Bakan Bayraktar Akkuyu nükleer santralı ne vakit üretime geçecek, 29 Ekim’de açılacağı söyeniyor? sorusuna şu karşılığı verdi:
“29 Ekim hoş olmaz mı? Cumhuriyetimizin işte yüz birinci yılı nükleer üzere bu türlü yani Türkiye’nin yetmiş yıllık düşü. Lakin Akkuyu’nun karşı karşıya olduğu sınamalar ve zorluklar farklı. Cumhurbaşkanımız açıkladı. Akkuyu’da bilhassa Almanya’da bekleyen ekipmanlar var. Bunlar olmazsa sistem, nükleer santral devreye alınmaz mı? Alınır. Zira hani bir tek bunu Siemens üretmiyor. Lakin ikame edilmesi biraz vakit alır. Hasebiyle şu anda o yola yanlışsız gidiyoruz yani. Hasebiyle bu biraz amaç tarihlerimizi öteleyebilir.”
TÜRKİYE YEŞİL DÖNÜŞÜMÜN NERESİNDE?
Türkiye’nim kıymetli fosil kaynaklı enejri merkezinde Bakan Bayraktar’a güneş ve rüzgar gücündeki durumumuzu da sorduk. Bayraktar’ın bu bahiste verdiği bilgiler şöyle:
“Dünyadaki üzere Türkiye’nin de bir öyküsü var. Cumhurbaşkanımız 2053’deTürkiye karbon nötr bir iktisat olacak diyor. Yani yalnızca güçten bahsetmiyor. Yani tüm iktisattan bahsediyor. Ulaştırmayı da büyük bir dönüşüme, tarımı, endüstriyi, binaları muazzam bir dönüşüm var. Türkiye’nin varlıklı olduğu kaynakları devreye alması lazım. Münasebetiyle rüzgar, güneş ne varsa, jeotermal hepsini kesinlikle biz iktisada kazandırmamız lazım. O tarafta bayağı hızlanarak devam ediyoruz. Bugün güneş artı rüzgarda 29 bin megavata geldik. Şu anda yatırımcının elinde bekleyen olan 80 bin megavatlık muazzam bir kapasite var. Yani biz bunu yarısını önümüzdeki beş yıl devreye alsak her yıl sekiz bin megavat eder. Yani Avrupa’daki bir ülkenin mevcut kurulu gücü kadar biz her yıl güneş artı rüzgar yapmış oluruz.”
BAE İLE BİRİNCİ SOMUT ADIM
Körfez ülkeleriyle güç alanında yapılan mutabakatlara ait soruları yanıtlandıran Bakan Bayraktar, “Ziyaretlerimizde bahsettiğimiz her bir projenin farklı bir hükümetler ortası mutabakata dönüşmesi gerekiyor. Bu bahiste da yaklaşık 3 bin megavatlık bir proje portföyünü Birleşik Arap Emirlikleri ile konuşuyoruz. Teknik bir heyet tekrar buraya geliyor. Onun dışında emsal büyüklükte bir portföyü Suudi Arabistan ile konuşuyoruz. Şimdi imzalanmış bir şey yok” dedi.
TÜRKİYE’NİN AKDENİZ’DEKİ SONDAJ NOKTALARI HARİTASI
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin Kıbrıs’ın güneyi dahil olmak üzere Akdeniz’de sondaj yaptığı 9 noktayı harita üzerinde şöyle gösterdi:
